مقدمه
سلامت مخاط ولوواژینال یکی از عوامل کلیدی در کیفیت زندگی زنان، به‌ویژه در دوره یائسگی، پس از زایمان یا در پی درمان‌های تهاجمی مانند شیمی‌درمانی و رادیوتراپی است. در این میان، روش‌های غیرتهاجمی نوین که بر پایه فاکتورهای طبیعی بدن عمل می‌کنند، جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. یکی از این روش‌ها، پروتکل درمانیاست که از ترکیب اکسیژن خالص با غلظت بالا و اسید هیالورونیک با وزن مولکولی پایین برای جوان‌سازی و ترمیم مخاط واژینال استفاده می‌کند.
در این مقاله، نقش مستقل و هم‌افزای این دو ترکیب در بازسازی بافت ولوواژینال بررسی می‌شود.
نقش درمانی اکسیژن خالص (High-Concentration Molecular Oxygen)
۱. تحریک نئوآنژیوژنز و بهبود خونرسانی موضعی
ورود اکسیژن خالص با فشار تنظیم‌شده به سطح مخاط، سبب گشادشدن عروق و افزایش میکروسیرکولاسیون می‌شود. این افزایش خونرسانی موجب انتقال بهتر مواد مغذی، حذف مواد زاید متابولیک و تسریع روند ترمیم سلولی می‌گردد.
۲. فعال‌سازی سنتز کلاژن و الاستین
اکسیژن یک فاکتور ضروری در سنتز پروکلاژن و فعال‌سازی آنزیم‌های مرتبط با تولید بافت همبند است. افزایش میزان اکسیژن موضعی باعث تحریک فیبروبلاست‌ها و در نتیجه تولید بیشتر کلاژن و الاستین شده و قوام، انعطاف‌پذیری و ضخامت مخاط را بهبود می‌بخشد.
۳. کاهش التهاب و ممانعت از رشد پاتوژن‌ها
اکسیژن با ایجاد محیط هوازی، مانع رشد میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی نظیر کاندیدا و برخی باکتری‌های واژینال می‌شود. همچنین از طریق مهار مسیرهای التهابی و کاهش ترشح مدیاتورهای التهابی، علائمی چون خارش، سوزش و اریتم کاهش می‌یابد.
۴. تسکین فوری علائم حاد
بسیاری از بیماران تسکین نسبی علائم خود را از نخستین جلسه گزارش می‌کنند. این اثر سریع به تحریک اعصاب سطحی و کاهش تحریک‌پذیری مخاط مرتبط دانسته می‌شود.
نقش اسید هیالورونیک با وزن مولکولی پایین (Low-MW HA)
۱. رطوبت‌رسانی عمقی و بازیابی روان‌کاری طبیعی
هیالورونیک اسید با خاصیت هیدروفیلی قوی قادر است تا چندین برابر وزن خود آب جذب کند. فرم‌های با وزن مولکولی پایین به لایه‌های عمیق‌تر مخاط نفوذ کرده و رطوبت‌رسانی مؤثری انجام می‌دهند که سبب بهبود خشکی و تسهیل روابط جنسی می‌گردد.
۲. ترمیم و بازسازی اپی‌تلیوم
اسید هیالورونیک با افزایش مهاجرت و تکثیر کراتینوسیت‌ها و فیبروبلاست‌ها، فرآیند بازسازی مخاطی را تسریع کرده و موجب بهبود یکپارچگی اپی‌تلیوم می‌شود.
۳. افزایش خاصیت ارتجاعی بافت
استفاده موضعی از هیالورونیک اسید در حضور اکسیژن باعث افزایش انعطاف‌پذیری و ارتجاعی مخاط می‌شود، که این امر در زنان یائسه، بیماران با لیکن اسکلروزیس یا سابقه درمان‌های ضد سرطان از اهمیت بالایی برخوردار است.
تحقیقات نشان داده‌اند که حضور هم‌زمان اکسیژن و هیلورونیک اسید تأثیر یکدیگر را تقویت می‌کند. اکسیژن، جذب هیالورونیک اسید را بهبود می‌بخشد و با کاهش التهاب، شرایط مطلوب‌تری برای فعالیت بیولوژیکی آن را فراهم می‌سازد. این هم‌افزایی منجر به افزایش اثربخشی درمان، کاهش مدت زمان بهبود، و بهبود پایدارتر نتایج بالینی می‌گردد.