بیماری واژینیسموس یک اختلال جنسی زنانه است که موجب کشش غیر ارادی واژن میشود. این مشکل معمولا با درد هنگام رابطه جنسی، گذاشتن تامپون (پنبه قاعدگی) یا معاینات لگنی همراه خواهد بود.
متخصصان بر این باورند که اختلال واژینیسموس یک مشکل شایع بین زنان است اما معمولا آنها در مورد این موضوع با پزشک خود صحبت نمی‌کنند. به‌همین دلیل نمی‌توان به‌طور دقیق گفت چه میزان از زنان درگیر بیماری واژینیسموس هستند. با این حال می‌توان حدس زد درمان این اختلال یکی از چالش‌های زنان است که به واسطه بیماری خود از برقراری رابطه جنسی یا معاینه فیزیکی توسط متخصص زنان واهمه دارند.
از طرفی عدم تشخیص و درمان بیماری واژینیسموس میتواند منجر به مشکلات روحی و برخی از ناراحتی‌های جسمی شود.
علائم بیماری واژینیسموس
اولین علامت در این بیماری «دیسپارونی» یا همان رابطه جنسی دردناک است. در واقع هنگام ورود آلت تناسلی مردانه درد آغاز میشود و معمولا با خروج آن از بین می‌رود. اغلب زنانی که دچار اسپاسم عضلانی ناشی از واژینیسموس هستند، هنگام معاینات پزشکی و گذاشتن تامپون قاعدگی هم با درد نسبتا شدیدی مواجه خواهند شد.
از دیگر علائم بیماری واژینیسموس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
میل جنسی خود را از دست می‌دهند.
هنگام برقراری رابطه جنسی ترس و اضطراب شدیدی تجربه می‌کنند.
به هیچ وجه نمی‌توانند رابطه جنسی برقرار کنند.
واژن هنگام نزدیکی دچار سفتی و سوزش میشود.
ایجاد اسپاسم عضلانی شدید که در برخی اوقات به قطع شدن تنفس منجر میشود.
علت بیماری واژینیسموس
علت اصلی این بیماری به‌طور دقیق مشخص نیست. اما شواهد نشان می‌دهد ترس و اضطراب از داشتن رابطه جنسی میتواند با بروز اختلال واژینیسموس مرتبط باشد. زنان زیادی در شرایط و موقعیت‌های مختلف دچار این بیماری میشوند و بروز آن لزوما به رابطه جنسی ربطی ندارد.
از طرفی بعضی دیگر از زنان تنها در شرایط خاص دچار دردهای ازار دهنده عضلات اطراف واژن میشوند. از همین رو بهتر است علل بیماری واژینیسموس را ناشی از محرک‌های روانی و فیزیکی بدانیم که گاها وجود چند عامل به صورت ترکیبی باعث بروز این اختلال میشود.
عواملی مانند: اضطراب ناشی از احساس گناه به‌دلیل عملکرد جنسی، احساس ترس از بارداری، ترس از درد، مشکلات روابط عاطفی ، وجود رویداد آسیب‌زا همچون تجاوز، تجربیات ناخوشایند دوران کودکی همچون قرار گرفتن در معرض تصاویر جنسی، احساس ناخوشایند و منفی از رابطه جنسی از دلایل روانی واژیسنسموس به شمار میروند. اما گاهی دلایل فیزیکی مانند عفونت های قارچی مکرر و عفونت مجاری ادرار و یا مثانه، یائسگی، صدمات ناشی از سقط جنین، بیماری‌هایی مثل سرطان یا لیکن اسکلروزیس، زایمان و … میتواند باعث این مشکل در بانوان شود.
آثار و عوارض واژینیسموس
این بیماری کیفیت زندگی جنسی شما و همسرتان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین می‌توان اصلی‌ترین عوارض واژینیسموس را عدم لذت بردن زن از مقاربت دانست. در زیر با آثار و عوارض اختلال واژینیسموس بیشتر آشنا شوید:
زنان اعتماد به‌نفس خود را از دست می‌دهند .
سلامت روان آنها به خطر می‌افتد.
اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند.
در صورت اقدام برای بارداری فرآیند آن دشوارتر خواهد شد.
همان‌طور که پیشتر گفتیم در حال حاضر دلیل بروز این اختلال به‌طور دقیق مشخص نیست. از همین رو نمی‌توان کاملا مانع ایجاد آن شد. اما اگر متوجه بروز علائم مشابهی از این بیماری شدید حتما برای درمان به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
واژینیسموس چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص واژینیسموس تنها کافی است که فرد معاینه شود. هنگامی که دکتر زنان می‌خواهد خانم را معاینه کند و می‌بیند که عضلات او هنگام معاینه بسته و منقبض میشوند، متوجه وجود مشکل میشود. معمولا مشکل به علت انقباض در عضلات است. گاهی عدم موفقیت متخصص برای معاینه به علت وجود موانع فیزیکی است. مثلا ممکن است که تنگی بافت سخت وجود داشته‌باشد. اما در مواقعی که تنگی علت فیزیکی ندارد، واژینیسموس باعث این محدودیت میشود.
تیم درمان واژینیسموس متشکل از چه دکترهایی است؟
برای درمان واژینیسموس از دکترهای زیادی باید کمک گرفته‌شود. یکی از مهم‌ترین مسائلی که در درمان واژینیسموس وجود دارد، شناخت علت این مشکل است. توجه داشته‌باشید که چنانچه علت این مشکل ریشه روانی داشته باشد دکتر روانشناس و یا دکتر روانپزشک برای درمان این مشکل کمک کننده هستند. بنابراین باید این دو دکتر در روند درمانی واژینیسموس همراه شما باشند.
یکی دیگر از مواردی که کمک زیادی به درمان بیماری واژینیسموس میکند، وجود دکتر زنان و یا مخصص اورولوژی زنان است. در درجه‌ی اول دکتر زنان باید شما را درمان کند که بررسی کند عدم توانایی شما در نزدیکی و یا تامپون گذاری از کجاست و علت ایجاد این ناتوانایی چیست؟ و بهترین روش درمانی چه میتواند باشد؟
تمرینات کگل برای درمان واژینیسموس
ابتدا با انجام تمرینات کگل (Kagel Exercises) ماهیچه‌های اطراف واژن که برای متوقف کردن ادرار آنها را منقبض می‌کنید را منقض کنید.
حدود ۲ تا ۱۰ ثانیه در همین حالت نگه دارید.
حال عضلات را شل کرده و به حالت استراحت در بیاورید.
در هر بار تمرین حدود ۲۰ بار این حرکات را انجام دهید.
روش های درمان واژینیسموس چیست؟
انجام دادن تمرینات تقویت لگن و ورزش های کگل در خانه و به صورت مداوم توسط بیمار میتواند انجام شود اما برای درمان به روش های دیگری همزمان هم نیاز هست تا بتوان بهترین نتیجه را گرفت. این روش ها شامل موارد زیر می شوند:
استفاده از ژل های لوبریکانت، دایلاتور های واژن،تزریق بوتاکس، دستگاه RF و دستگاه شاک ویو.
۱. استفاده از لوبریکانت برای درمان بیماری واژینیسموس
انقباض غیرعادی عضله‌های واژن را تا حدودی می‌توان با استفاده از ژل‌های روان‌کننده و ژل لوبریکانت رفع کرد. اکثر این ژل‌ها بر مبنای مواد طبیعی ساخته شده‌اند؛ در برخی از ژل‌های باکیفیت می‌توان در روغن زیتون، روغن نارگیل و ویتامین E را هم پیدا کرد. لوبریکانت باعث میشود تا درد و خارش‌های واژینال از بین برود و استفاده از آن حتی برای افرادی که دچار واژینیسموس نیستند هم توصیه میشود. خوبی این مواد روان‌کننده در این است که زیاده‌روی در استفاده از آنها هم هیچ ضرری به همراه ندارد.
۲. دخول تمرینات واژینیسموس با استفاده از دیلاتور (Vaginal Dilators)
دیلاتور همان بازکننده یا گشاد‌کننده‌های واژن هستند که به شکل اجسام مخروطی تولید میشوند. این ابزارها کارکردی مشابه آلت مصنوعی برای درمان واژینیسموس دارند. باید از اندازه‌های کوچک دیلاتور شروع کرد و کم‌کم به سمت اندازه‌های بزرگتر پیش رفت. استفاده از این وسیله باید تحت نظر پزشک متخصص انجام بگیرد. کمک گرفتن از دیلاتور به افزایش انعطاف‌پذیری عضلات واژن کمک میکند.
۳. درمان واژینیسموس با تزریق بوتاکس
تزریق درون واژنی بوتاکس و بازکردن تدریجی عضلات واژن تحت بیهوشی موضعی، میتواند درمان‌های واژینیسموس باشد. انجام بوتاکس واژینال و گرفتن مشاوره پزشکی بعد از آن میتواند به خانم‌های مبتلا به واژینیسموس کمک کند تا به تدریج از دیلاتورها فاصله بگیرند و رابطه جنسی نرمال را تجربه کنند. از زمان تزریق بوتاکس واژینال تقریبا بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد تا اثرگذاری بوتاکس کامل شود. بعد از گذشت این زمان هم بهتر است ابتدا از دیلاتورها کمک بگیرید و بعد آرام‌آرام آنها را کنار بگذارید.
۴. درمان واژینیسموس با آر اف (RF)
تکنیک آر اف (یا تغییر فرکانس) یک روش درمانی نسبتا جدید است. نحوه عملکرد این روش بطور دقیق مشخص نیست؛ ولی به نظر می‌رسد با تغییر دادن پیام‌های عصبی‌ای که منجر به انقباض عضلات در واژینیسموس و ایجاد درد میشوند، منجر به رفع انقباض‌های غیرارادی در واژن میشود.
- درمان با استفاده از دستگاه شاک ویو
دستگاه شاک ویو با استفاده از امواج ضربه ای با طول موج کوتاه برای مصارف مختلف فیزیوتراپی، اتوپد، مهندسی ورزش، اختلال نعوظ در آقایان، بیماری پلاک پیرونی(کجی آلت تناسلی مردان)، التهابات مزمن لگن و واژینسموس کاربرد دارد.
در این روش پروب دستگاه توسط اوپراتور در محل واژن قرار میشود و امواج کوتاه ضربه ای را وارد میکند این امواج باعث رگ زایی و افزایش گردش خون در محل مورد نظر میشوند که اسپاسم هاو انقباضات ناخواسته واژن را بهبود و درمان میکند یک برای انجام شاک ویو تراپی نیازی به بی هوشی نیست و بدون درد و عوارضی همچون احساس سوزش و التهاب هست. بیمار پس از انجام جلسه درمانی به راحتی میتواند به فعالیت های روزمره خود بپردازد.
جلسات درمانی به صورت تک جلسه 20 دقیقه ای در هفته است و معمولا بعد از گذشت 6 جلسه احساس رضایت از رابطه جنسی موفق را برای بیمار فراهم می آورد تعداد جلسات با توجه به شرایط هر بیمار و تشخیص پزشک ممکن هست متفاوت باشد.