فردی که دچار بی اختیاری ادراری فوریتی می شود احساس ناگهانی و دفع فوری ادرار پیدا می کند که به دنبال آن بطور بی اختیاری ادرار میکند. این وضعیت در افراد مختلف دارای شدتهای متفاوتی می باشد. در نوع خفیف این نوع بی اختیاری ادراری، فرد معمولا می تواند قبل از اینکه ادرار از او خارج شود خود را به یک توالت برساند. با اینحال در موارد شدید این نوع بی اختیاری، به محض اینکه مثانه شروع به تخلیه ادرار نماید، غیر ممکن است که جلوی ادرار آن گرفته شود.
. نام های دیگر این بیماری عبارتند از:
- مثانه بیش فعال (OAB)
- اسپاسم مثانه
- مثانه اسپاسمودیک
- مثانه تحریک پذیر
- ناپایداری دترسور
علل بی اختیاری ادراری فوریتی
بی اختیاری ادراری فوریتی بیشتر بر اثر تحریک پذیری عظلات مثانه ایجاد میشود. وقتی این عضلات تحریک میشوند. به طور بی اختیار منقبض شده و مثانه را از ادرار خالی میکنند.تحریک پذیری مثانه میتوانند به علت عفونت یا التهاب لایه پوشاننده مثانه ایجاد شود. بی اختیاری ادراری در خانم ها(به خصوص بعد از یائسگی) ممکن است براثر ضعف عضلات گردن مثانه و عضلات کف لگن یا به علت مشکلات زنانگی مثل افتادگی رحم (پرولاپس رحم) ایجاد گردد. بی اختیاری ادراری فوریتی میتواند همچنین به علت اختلالاتی مثل سنگ کلیه رخ دهد.سایر علل بروز این وضعیت، اختلالاتی هستند که سیستم عصبی را گرفتار میکنند مثل سکته مغزی،ام اس یا صدمات وارده به نخاع، در بعضی موارد تصورمیشود که اضطراب در افرادبتواند باعث بروز این وضعیت شود.
برخی از علائمی که باید در کنار بی اختیاری اضطراری مراقب باشید عبارتند از: درد در ناحیه لگن، سوزش یا درد همراه با ادرار، یا علائمی که برای چندین روز ادامه دارند.
علاوه بر این، اگر بی‌اختیاری فوری مانع فعالیت‌های روزانه‌تان میشود، ممکن است بخواهید به پزشک خود مراجعه کنید تا در مورد گزینه‌های درمانی یا راه‌های دیگر برای مدیریت وضعیت خود صحبت کنید.
درمان بی اختیاری ادراری فوریتی
پزشک اورولوژی از شما خواهد خواست که موارد زیر را در طی روز یادداشت نمایید:
روزی چند بار نیاز به دفع ادرار پیدا می کنید؟
مقدار ادراری که می کنید چه اندازه است؟
روزی چقدر مایعات مصرف می کنید؟
ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما همچنین ممکن است آزمایش‌های اضافی را در صورت لزوم انجام دهد، از جمله:
ارزیابی کف لگن: این کار قدرت عضلات کف لگن شما را آزمایش می کند.
آزمایش ادرار: این آزمایش علائم عفونت مجرای ادراری یا سایر مشکلات را بررسی می کند
کشت ادرار: اگر مشکوک به عفونت دستگاه ادراری باشد، این آزمایش می تواند سویه باکتری موجود را مشخص کند.
سونوگرافی مثانه: این به پزشک اجازه می دهد تا آناتومی مثانه را مشاهده کند و ببیند پس از ادرار کردن چه مقدار ادرار در مثانه باقی می ماند.
سیستوسکوپی: یک دوربین کوچک روی یک دوربین فیبر نوری در مجرای ادرار شما قرار می گیرد و برای بررسی مجرای ادرار و مثانه استفاده می شود.
مطالعات اشعه ایکس: مطالعات مختلف با اشعه ایکس به پزشک شما امکان می دهد بی اختیاری را تشخیص دهد:
* پیلوگرام داخل وریدی (IVP): رنگ به جریان خون شما تزریق میشود و اشعه ایکس فلوروسکوپی از دستگاه ادراری شما گرفته میشود تا رنگ را در حالی که به سمت سیستم ادراری شما حرکت میکند دنبال کند.
* مطالعه کلیه، حالب و مثانه (KUB): این مطالعه با اشعه ایکس فیلم ساده می تواند برای تشخیص شرایطی که بر سیستم ادراری و دستگاه گوارش تأثیر می گذارد استفاده شود.
سی تی اسکن: رایانه ها و دستگاه های چرخشی اشعه ایکس برای گرفتن عکس های دقیق از اندام های شما استفاده می شوند.
مطالعات اورودینامیکی: از این مطالعات برای ارزیابی نحوه عملکرد مثانه و مجرای ادرار استفاده می شود.
سیستومتروگرام: این آزمایش اندازه مثانه و عملکرد صحیح مثانه شما را مشخص می کند.
اوروفلومتری. این آزمایش میزان ادرار و سرعت جریان آن را بررسی می کند.
تست استرس: ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی از شما می خواهد که فعالیت هایی را انجام دهید که باعث علائم بی اختیاری شما می شود.
ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما همچنین ممکن است از شما بخواهد که یک دفتر خاطرات مثانه برای ردیابی مایعات مصرفی و خروجی ادرار خود داشته باشید. این اطلاعات می تواند به آشکار کردن الگوهای فعالیتی که می تواند بر برنامه درمانی شما تأثیر بگذارد کمک کند.
درمان ها متنوع هستند و به علائم و شرایط منحصر به فرد شما بستگی دارد. هر فرد یک برنامه درمانی کمی متفاوت خواهد داشت.
ابتدا باید هر گونه بیماری زمینه ای دیگر که باعث بروز این بی اختیاری ادراری شده است را درمان نماییم.اگر هیچگونه بیماری زمینه ای وجود نداشت، اقداماتی را می توان برای درمان این وضعیت انجام داد. برای مثال، شما می توانید یاد بگیرید که با طولانی تر کردن فاصله بین دفعاتی که ادرار می کنید، کنترل عملکرد مثانه تان را بدست آورید.
انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات کف لگن که کنترل خروجی مثانه را به عهده دارد، روش دیگری برای درمان این مشکل می باشد. اگر سیگاری هستید باید سعی کنید که سیگارکشیدن را کنار بگذارید زیرا مشخص شده است که سیگار می تواند باعث تحریک مثانه شود. همچنین توصیه می شود که از نوشیدن نوشابه های حاوی کافئین و الکل خودداری شود. به علاوه پزشک ممکن است یک داروی آنتی کولینرژیک مثل اوکسی بوتینین برایتان تجویز نماید تا باعث کاهش تحریک پذیری دیواره مثانه شود. با انجام تمرینات ورزشی میتوان به تقویت عضلات کف لگن کمک نمود. این عضلات از مثانه، رحم، و رکتوم (راست روده) محافظت و پشتیبانی می کنند. اگر این تمرینات ورزشی منظم انجام شوند هم به درمان و هم به پیشگیری از بروز بی اختیاری ادراری کمک می کنند.
شما می توانید این تمرینات را هم در حالت نشسته، هم درحالت ایستاده و هم در حالت خوابیده انجام دهید. هرچه مدت زمان بیشتری این تمرینات را انجام دهید بهتر خواهد بود. به طور ایده آل در هر ساعت، پنج دقیقه در طی روز این تمرینات را انجام دهید.
برای اینکه عضلات کف لگن را شناسایی نمایید و آنها را بهتر بشناسید، تصور نمایید که در حال ادرار کردن هستید و به ناگهان مجبور هستید که ادرارتان را قطع نمایید. عضلاتی که در اطراف مهبل،پیشابراه و رکتوم (راستروده) احساس می کنید که سفت شده اند، همان عضلات کف لگن می باشند.
برای تقویت این عضلات، تمرینات زیر را انجام دهید:
عضلات کف لگن را منقبض کرده و 10 ثانیه به همین وضعیت نگه دارید
عضلات رابه آهستگی شل نمایید
این تمرین را 5 تا 10 بار تکرار نمایید و در طی روز هر چند بار که می توانید این کار را انجام دهید.
درمان های پزشکی بی اختیاری فوریتی
پزشک شما می تواند گزینه های درمانی اضافی مانند دارو یا جراحی را برای کمک به قدرت عضلانی و عملکرد اسفنکتر در اختیار شما قرار دهد. در اینجا چند گزینه دیگر وجود دارد:
تزریق بوتاکس
مقادیر کم داروی بوتاکس (سم بوتولینوم) با استفاده از سوزن های مخصوص و از طریق سیستوسکوپ می تواند مانع از انقباض بیش از حد عضلات مثانه شود. ممکن است نیاز به تزریق های متعدد باشد. این به شل شدن عضلات مثانه کمک می کند.
محرک های اعصاب
محرک های عصبی دستگاه های کوچکی هستند که شبیه ضربان ساز هستند. دستگاه دائمی که در زیر پوست شکم شما قرار می گیرد، دارای سیم سربی است که به عصب خاجی متصل می شود. پالس های نوری را به عصب می فرستد تا به کنترل عملکرد مثانه شما کمک کند.
کاتتر ادراری
سوند ادراری یکی دیگر از گزینه های خانگی است که به طور خاص برای کسانی است که انواع خاصی از بی اختیاری، از جمله بی اختیاری سرریز را دارند. پزشک به شما یاد می دهد که چگونه کاتتر را وارد کنید، که به تخلیه کامل مثانه شما در هنگام ادرار کردن کمک می کند.