ختنه (Circumcision) به عملی گفته میشود که در آن پوست اضافه‌ای که بر روی آلت تناسلی مردانه (پره‌پنیس) قرار دارد، برداشته میشود. بیشتر مردم به خصوص در کشور ما تصور می‌کنند که عمل ختنه پسر ها فقط به دلایل مذهبی انجام میشود اما بر اساس نتایج تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده مشخص گردیده است که این عمل دارای قدمتی چندین هزار ساله است و از نظر علمی نیز فواید آن به اثبات رسیده است.
در ادامه این مطلب به روش‌ها و مزایای ختنه اشاره خواهیم کرد:
مزایای ختنه:
- پیشگیری ازعفونت‌های ادراری (UTIs):
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی (STIs):
ختنه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به برخی از بیماری‌های مقاربتی مانند HIV، هرپس و زگیل تناسلی کمک کند.
- کاهش خطر سرطان آلت تناسلی:
- سلامت شریک جنسی:
- حفظ بهداشت شخصی:
ختنه موجب میشود که به راحتی از آلودگی‌ها و تجمع چرک و باکتری‌ها در ناحیه زیر پوست جلوگیری شود و این امر به افزایش راحتی و بهداشت فردی کمک می‌کند.
- کاهش احتمال ابتلا به فیموزیس (جمع شدن پوست در اطراف سر آلت تناسلی):
فیموزیس یک بیماری است که در آن پوست سر آلت تناسلی به طور غیرطبیعی محکم میشود و مشکلاتی مانند درد، تورم و عفونت را به وجود می‌آورد. ختنه می‌تواند از این عارضه پیشگیری کند.
عوارض و خطرات:
با وجود مزایای فراوان، درصورتی که با روش نادرست انجام شود ممکن است باعث ایجاد مشکلات ظاهری، کجی آلت، ترمیم زخم و آسیب به بافت ها و ….شود.
همچنین مواردی مانند درد، خونریزی، عفونت، احتباس ادراری، هماتوم، ایسکمی و نکروز کلاهک آلت و … از عوارض کوتاه مدت بعد از جراحی می باشد.
روش‌های ختنه:
- ختنه سنتی (جراحی):
شامل بریدن پوست اضافی با تیغ یا سایر ابزار ها و سپس بخیه زدن میشود در بسیاری از موارد این روش در محیط‌های غیرپزشکی و بدون نظارت متخصصان بهداشتی انجام میشود که می‌تواند معایب و خطرات زیادی همچون آسیپ به بافت آلت و سیستم ادراری، ابتلا به عفونت ها، عدم برش صحیح و ترمیم زخم، درد و خونریزی و… حتی مرگ فرد شود.
- ختنه پزشکی با استفاده از لیزر:
مشابه روش سنتی یعنی مبتنی بر برش و بخیه می‌باشد با این تفاوت که برش پوست به جای تیغ جراحی با کاتر برقی انجام میشود.
3.ختنه با استقاده از حلقه پلاستیکی:
مراحل انجام این روش به این صورت است که در ابتدا بعد از جدا سازی پوست اضافی، یک قطعه بخیه مستقیما در اطراف پوست ختنه گاه ایجاد می شود که خونرسانی را قطع می کند. سپس حلقه پلاستیکی باقی می ماند که پس از حدود 6 تا 12 روز، به صورت خود به خود سقوط می کند.
4.ختنه با استفاده از دستگاه‌های اتوماتیک یک بار مصرف :
دستگاه ختنه اتوماتیک یک نوآوری در زمینه پزشکی است که به بهبود کیفیت عمل ختنه، کاهش زمان عمل، و افزایش دقت و ایمنی کمک می‌کند. این دستگاه به ویژه در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد و به جای استفاده از روش‌های جراحی معمولی، از یک سیستم اتوماتیک برای بریدن پوست اضافی آلت تناسلی استفاده می‌کند.
دستگاه‌های ختنه اتوماتیک معمولاً در نوزادان و کودکان به کار می‌روند ولی برای بزرگسالان نیز قابل استفاده هستند.
ویژگی‌ها و عملکرد دستگاه ختنه اتوماتیک:
- طراحی دقیق و استریل و یکبار مصرف:
دستگاه‌های ختنه اتوماتیک معمولاً از مواد استریل و با استانداردهای بهداشتی بالا به صورت یکبار مصرف ساخته میشوند، که خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
- عملکرد سریع و آسان و کاهش زمان جراحی:
یکی از مزایای دستگاه ختنه اتوماتیک، سرعت بالا و دقت در انجام عمل است. این دستگاه به سرعت پوست اضافی را بریده صورت خودکار در همان زمان محل جراحی با استفاده از استپلرها بسته می شود. این ویژگی باعث میشود که زمان عمل به حداقل برسد.
3.استفاده از گیره‌های استپلر برای بستن محل برش:
دستگاه از گیره‌های استپلر برای بستن لبه‌های پوست استفاده می‌کند. این گیره‌ها به‌طور محکم پوست را به هم می‌چسبانند تا فرایند بهبودی سریع‌تر و بدون عفونت پیش برود. این روش به جای استفاده از بخیه‌های جراحی، از استپلر برای ایجاد یک دوخت محکم استفاده می‌کند.
استپلر هاغیر جذبی بوده و پس از گذشت 7 روز از انجام ختنه خود به خود از سطح پوست جدا میشوند. در صورت عدم جداشدن استپلر ها نیاز به مراجعه به پزشک هست.
- بی‌حسی موضعی:
در اکثر موارد، قبل از استفاده از دستگاه ختنه اتوماتیک، از بی‌حسی موضعی برای کاهش درد نوزاد یا کودک استفاده میشود.
- کنترل دقیق:
دستگاه‌های ختنه اتوماتیک معمولاً به گونه‌ای طراحی شده‌اند که امکان تنظیم دقیق میزان برش پوست را فراهم می‌آورند، بنابراین احتمال آسیب به بافت‌های حساس خصوصا سر آلت تناسلی کمتر است.
در بعضی از بیماران که دارای شرایط خاص آناتومیکی هستند ممکن است استفاده از دستگاه ختنه توصیه نشود و از روش های سنتی استفاده شود.
مدت زمان لازم برای بهبودی کامل پس از انجام ختنه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سن فرد، نوع عمل ختنه (جراحی سنتی یا استفاده از دستگاه‌های اتوماتیک)، شرایط جسمی فرد و رعایت مراقبت‌های پس از عمل. با این حال، به طور کلی، بهبودی پس از ختنه در نوزادان، کودکان و بزرگسالان متفاوت است.
در کودکان کمتر از یک سال در بیشتر موارد، زخم‌ها پس از 1 تا 2 هفته بهبود می‌یابند، اما ممکن است هنوز کمی قرمزی یا تورم وجود داشته باشد. نوزادان معمولاً به سرعت به فعالیت‌های روزانه خود برمی‌گردند و نیازی به مراقبت خاصی جز حفظ بهداشت ندارند.
بزرگسالان معمولاً تا 1 ماه باید از رابطه جنسی، ورزش‌های شدید و هر گونه فعالیت فیزیکی که فشار به ناحیه جراحی وارد کند، خودداری کنند.